Περί παίδων αγωγής

Print this post

"Ας εξετασουμε τι θα μπορουσε να πει κανεις για την αγωγη των ελευθερων παιδιων,και με ποια μεθοδο θα μπορουσαν να γινουν αυτα ανθρωποι με σπουδαιο χαρακτηρα."Ετσι ξεκιναει το εργο Περι παιδων αγωγης του Πλουταρχου.Θεωρω τον Πλουταρχο ακρως περιεκτικο και πολυτιμο για να εχει καποιος Ελληνικη ελευθερη παιδεια.Αποτελει την κατακλειδα του Ελληνικου πολιτισμου και εσωκλειει στα κειμενα του ολοκληρωμενη την Ελληνικη αντιληπτικοτητα και σοφια αφου ειναι μεταγενεστερος των κλασικων,και εχει εμποτιστει με ολη την προηγουμενη Ελληνικη σκεψη και φιλοσοφια.Ας δουμε λοιπον καποιες αποψεις για την αγωγη των παιδων μας,γιατι ειπαμε..το μελλον ενος εθνους ειναι οι νεοι..

       

"..Σε οσους θελουν να γινουν πατερες αξιολογων παιδιων θα εδινα την συμβουλη να μην παντρευονται οποιες γυναικες τυχει,λογου χαρη εταιρες η' παλλακιδες η' ακολαστες γενικα,δεδομενου οτι εκεινον που δεν εχει καλη καταγωγη,τον ακολουθουν ανεξαλειπτες οι ντροπες της κακης γενιας δια βιου.Τον ταπεινωνει ακομα και τον γενναιο αντρα το να μαθει της μητερας η' του πατερα του τις ντροπες...ειναι ευπλαστη και ρευστη η νεοτητα,και στις μαλακες ακομα ψυχες των νεων ενττυπωνονται τα διδαγματα,γι' αυτο και ειναι δυσκολο ενας νεος με επιμελεια των γονιων να παρεκλινει απο την ορθη πορεια.Προτρεπει μαλιστα ο Πλατων τους διδασκαλους να μην λενε στα παιδια τυχοντες μυθους και οποια να ναι παραμυθια,για να μην συμβει και γεμισουν οι ψυχες των παιδιων με ανοησια και διαφθορα.(Γιαυτο με βλεπουν καποιοι σε καποιες παιδικες ταινιες οπως το christmas carol να κραζω)

Γενικοτερα πρεπει να κραταμε τα παιδια μας μακρυα απο τις επιδεικτικες ανοησιες και μωρολογιες.

Το να αρεσεις αλλωστε στους πολλους σημαινει πως δεν αρεσεις στους σοφους!Μην αφηνουμε τα παιδια μας να επηρεαζονται απο εκεινους που μιλουν αρεστα και ευχαριστα για τον μεγαλο οχλο,διοτι αυτοι επι το πλειστον στρεφονται στην ζωη τους στις ασωτειες και τις ακολασιες(π.χ.Λαζοπουλος λεω εγω με κοτερα και κοκαινες..και απο κατω δωστου τα ζωα να χασκογελανε και να χειροκροτανε..)..Δεν πρεπει τα παιδια να τα αφηνεις να μιλανε προχειρα και αλογιστα διοτι αυτη η συνηθεια δημιουργει αιτιες ασυναρτητου λογου στη μετεπειτα ζωη τους.

.Οπως το σωμα δεν πρεπει να εχει μονο υγεια αλλα και ευεξια ετσι και ο λογος πρεπει να ειναι απαλλαγμενος απο μωροτητες καθως επισης να ειναι ευρωστος.Δεν πρεπει δηλαδη να ειναι καποιος ουτε θρασυς ουτε ατολμος γιατι το ενα δημιουργει αναισχυντια και το αλλο δουλοπρεπεια.Ειναι καλο να μαθουμε ουτε στις επιτυχιες να νοιωθουμε μεγαλη χαρα ουτε στις συμφορες μεγαλη λυπη,ξαθως επισης να μην ειμαστε ουτε εκλυτοι στις απολαυσεις,ουτε στην οργη φρενιασμενοι.Αυτα μαλιστα ειναι και απο τα σημαντικοτερα οφελη της φιλοσοφιας.Το να ευτυχεις με αξιοπρεπεια και να υπομενεις τους κοπους και τις λυπες με συγκρατημενη συμπεριφορα ταιριαζει σε ελευθερο ανδρα...Πρεπει λοιπον να προσπαθουμε κατα δυναμη και στα δημοσια πραγματα να μετεχουμε και με την φιλοσοφια να ασχολουμαστε..

.
Εξισου σημαντικο με τα ανωτερω ειναι η ενασχοληση του παιδιου με την γυμναστικη.Σκοπος της γυμναστικης ειναι να ασκουνται επαρκως για την αρμονια των σωματων τους και συναμα για την δυναμη τους.Δυναμη οχι μονο σωματικη,αλλα αξαιτιας των κοπων μεσω της γυμναστικης και αποφευγοντας την οκνηρια και την ραθυμια,τα παιδια γινοται υγιως δραστηρια και δημιουργικα,βαζοντας γερα θεμελια για την μετεπειτα υγεια τους.Η καταπονηση θα πρεπει να ειναι τετοια ωστε να μην εμποδιζει την επιμελημενη ενασχοληση με την παιδεια,καθως οπως μας λεγει και ο Αριστοτελης,ο υπνος και η καταπονηση ειναι εχθρος των μαθηματων.Η ψυχη με μετρημενους κοπους αναπτυσσεται αλλα με υπερβολικους καταποντιζεται.Δια αυτου του τροπου γινονται δυνατοι ανθρωποι,ετοιμοι να αντιμετωπισουν την ζωη και τον πολεμο καθε μορφης που ενυπαρχει σε αυτην.Στον πολεμο δεν υπαρχει θεση για μαλθακα σωματα ενω αντιθετως ανθρωπος ασκημενος στα πολεμικα γυμνασματα μπορει να απωθησει "φαλαγγες απο εχθρους".(*Εδω φαινεται μαλλον τι θα ψηφιζε ο Πλουταρχος στην ερωτηση σχετικα με την ενασχοληση των πολεμικων τεχνων..)

Πρεπει να οδηγουμε τα παιδια προς τις σωστες ενασχολησεις με συμβουλες και λογους και οχι μα τον Δια με ξυλοδαρμο και κακοποιηση.Τουτη η συμπεριφορα αρμοζει σε δουλους και οχι σε ελευθερους.Με αυτην την συνπεριφορα γινονται ατολμα και οκνηρα με πολλα προβληματα.Οι επαινοι και αντιθετα οι επιτιμησεις ειναι για τους ελευθερους πιο ωφελιμα καθως οι πρωτες παρακινουν προς το καλο και οι δευτερες αποτρεπουν απο το κακο.Εαν λογου χαρη το παιδι δειχνει θρασυτητα να το ντροπιαζουμε με επιπληξεις ενω αντιθετως να τα επαινουμε σε κατι καλο,χωρις υπερβολες βεβαια καθως ετσι προκαλουμε ματαιοδοξια και τα κανουμε κακομαθημενα.Στοιχεια της αρετης ειναι και η ελπιδα της αρετης και ο φοβος της τιμωριας καθως το πρωτο μας κανει ορμητικους για ωραιες πραξεις ενω το αλλο μας αποθαρρυνει απο τις ποταπες.

Οι γονεις πρεπει ανεξαρτητα απο τους δασκαλους(ποσο μαλλον σημερα...) οι ιδιοι να εξεταζουν την πορεια των παιδιων τους.Να εξακριβωνουμε συνεχως αν βαινει στον δρομο της αρετης,συγκρατοντας την οργη του και την γλωσσα του,καθως η σιωπη την στιγμη που πρεπει ειναι σοφο πραγμα και ανωτερο απο καθε λογο.Οπως στην μουσικη οπου οι παυσεις δημιουργουν την μουσικη και οπως και οι Λακεδαιμονιοι που ομιλουσαν μονο οταν ειχαν κατι να πουν,οπως προετρεπε και ο Χιλων,να βουταμε την "γλωσσα στο μυαλο" πριν μιλησουμε.

Πρεπει να συνηθιζουμε τα παιδια μας να λενε την αληθεια δεδομενου οτι η ψευδολογια ειναι δουλοπρεπης και οι ελευθεροι πρεπει να την απεχθανονται.

Πρεπει επισης με την επιμελημενη φροντιδα μας να συγκρατουμε τις ορμες των νεαρων.Η εξαρση των ηδονων ειναι πραγμα που δεν περιστελλεται,που ειναι απειθαρχο και χρειαζεται χαλινο.Εκεινα τα παιδια που απο αδιαφορια των γονεων δεν συγκρατουνται με σταθεροτητα παραχωρουν εξουσια στην ανωριμοτητα να προχωρησει σε αδικες πραξεις.

Πρεπει να εμποδιζουμε τα παιδια να συναστρεφονται με φαυλους ανθρωπους διοτι παιρνουν λογω ηλικιας καποιο μερος απο την κακια τους.Δεν υπαρχει πιο σιχαμενο γενος απο τους ακολαστους "κολακες".Αυτοι εκτραχυνουν τους νεους προτεινοντας τους να ακολουθουν την ακολασια και την ηδονη με προσχημα πως μια ζωη την εχουμε τι θα καταλαβουμε αν δεν την γλεντησουμε.Αποτελεσμα αυτης της αντιληψης ειναι να ειναι ετοιμοι να πληρωσουν και να καταστρεψουν την ζωη τους μονο και μονο για μια απολαυση!

Βρομερη φυλη,που παριστανουν ταχα τους φιλους,που δεν γνωριζουν ισιο λογο,με τους πλουσιους ειναι κολακες και με τους φτωχους αλαζονες,αποβρασματα και νοθα μελη της ζωης που απο την τυχη ειναι ελευθεροι αλλα απο επιλογη τους δουλοι.Οταν δεν τους προσβαλλουν,τοτε νομιζουν πως εχουν προσβληθει επειδη παρασιτουν ματαια.Αν λοιπον ενας γονιος νοιαζεται για την σωστη αγωγη των παιδιων του πρεπει να διωξει αυτα τα βρομερα πλασματα και να εκδιωχνουν τις αναξιες συνηθειες.

Πρεπει να προσεχουμε οι νεοι να αναζητουνε σε καθε τι που βλεπουν η' διαβαζουν(ΕΙΔΙΚΑ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ!!!!!)το ωφελιμο και το ορθο που υπαρχει σε αυτα.Η ασχημη μουσικη(βαλε την κλαψα του Γονιδη και τα παρακαλια...) και τα πονηρα τραγουδια,τα ποιηματα και οι.."ταινιες στον κινηματογραφο" που αναφερονται σε υπουλες πραξεις δημιουργουν ακολαστα ηθη και ανανδρους χαρακτηρες,ανθρωπους που μαθαινουν να αγαπουν την τρυφη,την αποχαυνωση και το αμετρο υποδουλωμα στις γυναικες.Και οπως λεγει και ο Αριστοτελης δεν αξιζει ουτε οσο ενας γαιδαρος ο δειλος και ο αδυναμος,ο αποχαυνωμενος απο τα πλουτη και την μαλθακοτητα!

Και ειναι πραγμα οντως παραλογο και ζωωδες να γνωριζει καποιος το καλο αλλα να παρασυρεται απο το κακο εξαιτιας του αδυναμου χαρακτηρα και της μαλθακης ζωης!Γι'αυτο,το παιδι θα υποστει μεγαλη ζημια αν δεχεται τα παντα ακριτα και τα θαυμαζει χωρις να αξιολογει καθολου και χωρις να ακουει ουτε να δεχεται την γνωμη εκεινου που λεει πως πολλοι πιθηκοι(που πιθηκιζουν ο,τι βλεπουν μιμουμενοι) υπαρχουν,λιγοι ανθρωποι.Πραγματικα η τετοια ειδους προετοιμασια του νεου να ενθουσιαζεται με τα ορθα και να αποστρεφεται τα φαυλα,τον θωρακιζει απεναντι σε μιασματικα τραγουδια,ποιηματα,"ταινιες" κ.τ.λ.Εκεινος ομως που θαυμαζει και εξοικιωνεται με τα παντα,που η κριση του υποδουλωνεται απο τις διαφορες "αυθεντιες",θα αποκτησει χωρις να το καταλαβει πολλα ελαττωματα οπως αυτοι που μιμουνται το καμπουριασμα του Πλατωνα η' το τραυλισμα του Αριστοτελη.Πρεπει καποιος χωρις δειλια και οχι σαν να παρασυρεται απο την δεισιδαιμονια,να μην δεχεται και να προσκυνα τα παντα,αλλα με αυτοπεποιθηση να διακρινει το ορθο απο το φαυλο.

Πρεπει τους γιους να τους δινουμε σε γυναικες οχι πολυ ανωτερες τους στην καταγωγη η' στον πλουτο γιατι ετσι δεν θα ειναι ανδρες των γυναικων τους αλλα δουλοι των προικων τους.Εξισου για τις κορες πρεπει να βρισκεται ανδρας αξιοπρεπης.

Οφειλουν οι πατερες και οι μητερες να μην πεφτουν σε σφαλματα αλλα να κανουν ολα οσα πρεπει,προσφεροντας τους εαυτους τους ζωντανο παραδειγμα στα παιδια τους ωστε ετσι να αντικρυζουν αμεσα στον τροπο ζωης των γονιων τους σαν να ναι καθρεπτης και να αποτρεπονται ετσι απο τα ασχημα εργα.Πρεπει να κανουμε οσα απαιτουνται για τον σωφρονισμο των παιδιων μας,γινομενοι ζηλωτες της Ευριδικης που ηταν Ιλλυρις και τρισβαρβαρη,αλλα για την εκπαιδευση των παιδιων της εμαθε γραμματα σε μεγαλη ηλικια.

Εν κατακλειδι λοιπον,ο πλουτος ειναι πολυτιμος αλλα αποκτημα τυχης,η καταγωγη ωραιο πραγμα αλλα αγαθο των προγονων.Η δοξα επισης αξιοσεβαστη αλλα αβεβαιη.Η ομορφια περιζητητη αλλα ολιγοχρονη.Η υγεια πολυτιμη αλλα ευμεταβολη.Η δυναμη παλι ειναι πραγμα επιζηλο αλλα ευαλωτο στην αρρωστεια και στα γηρατεια.Ειδικα αν καποιος επαιρεται για την σωματικη του ισχη ας γνωριζει πως κανει λαθος.Η ημερομηνια ληξης ειναι συντομοτερη απ'οσο φανταζει.

Η παιδεια ειναι το μονο αθανατο και θεικο!Δεν αλισκεται απο την τυχη,δεν αφαιρειται απο την συκοφαντια,δεν φθειρεται απο την συκοφαντια,δεν καταστρεφεται απο τα γηρατεια.Μονο ο νους γηρασκοντας μπορει και ανανεωνεται,και ο χρονος που αφαιρει τα χρονια προσθετει γνωση"..Γηρασκω αει διδασκομενος...

Φυσικα,αυτα ηταν ενα ελαχιστο μερος απο το συγγραμμα του Πλουταρχου,τα υπολοιπα οποιος επιθυμει........ 

Πηγή