"Απ΄ τα άγρια θηρία το χειρότερο δάγκωμα το κάνει ο συκοφάντης "
Διογένης από τη Σινώπη 400 - 325 π.χ
Μέγεθος γραμμάτων
+ + + + +
Share |

Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011

Η " Μάχη των Μαχών" της σύγχρονης Ελλάδος. Οι σύγχρονές Θερμοπύλες.Η μάχη στο ύψωμα 731

Print this post


  Μιλώντας σήμερα σχετικά με το Έπος του 1940, οι εικόνες που μας έρχονται στο μυαλό είναι οι ίδιες με αυτές των παιδικών μας χρόνων, από τα διάφορα βιντεο-ντοκουμέντα με τους ευζώνους και τους στρατιώτες μας να εφορμούν στο χιόνι καταδιώκοντας τον εχθρό και άλλες με νέους να χαιρετούν και να ανεμίζουν τα καπέλα τους χαιρετώντας συγγενείς και φίλους στο τρένο που θα τους πάει στην πρώτη γραμμή.



  Ο Ελληνοιταλικός πόλεμος που ξεκίνησε στης 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι την 23 Απριλίου 1941 είχε πολλές εκφάνσεις, σκληρές μάχες και ηρωικές πράξεις και από τις δύο πλευρές. Ίσως όμως μία από αυτές να ξεχωρίζει, τόσο σε σημασία, όσο και στην ωμότητα της. Η μάχη του " Υψώματος 731", είναι η "Μητέρα των Μαχών" στο Ελληνοαλβανικό μέτωπο.Μια μάχη η οποία έβαλε την υπογραφή της νίκης της Ελλάδας στο πόλεμο με την Ιταλία, η μάχη που ανάγκασε τον Μουσολίνι να πει στον Στρατηγό Πρίκολο:


  " Σας εκάλεσα διότι απεφάσισα να επιστρέψω εντός της αύριον εις την Ρώμην. Αηδίασα από αυτό το περιβάλλον. Δεν επροχωρήσαμεν ούτε βήμα. Μέχρι τούδε με έχουν εξαπατήσει. Περιφρονώ βαθύτατα όλους αυτούς τους ανθρώπους ( εννοεί τους στρατιωτικούς αρχηγούς του).
Απόψε υπέβαλα λεπτομερή έκθεσιν επί της καταστάσεως εις τον Βασιλέα"

 - Λόγια αντίθετα από αυτά που είχε εκστομίσει σε λόγο του στη Ρώμη στης 23 Φεβρουαρίου 1941

" Το τελευταίο έρεισμα της Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρώπη ήταν και είναι η Ελλάδα. Ήταν απαραίτητο να αντιμετωπίσουμε την Ελλάδα. Σε λίγο, θα έρθει η άνοιξη(αρχ. Έαρ) και επειδή η άνοιξη είναι η δική μας (δηλαδή, των φασιστών) εποχή, όλα θα μας έρθουν ρόδινα "

  - Παρ'όλ'αυτά η μάχη του Υψώματος 731, ελάχιστα μνημονεύεται και ακόμα λιγότεροι έιναι οι άνθρωποι  που γνωρίζουν την ιστορία του και τι πραγματικά έδωσε αυτή η νίκη-αντίσταση, στο ηθικό των Ελλήνων ενόπλων και μη.


        Η εαρινή επίθεση «σκόνταψε» στο θρυλικό ύψωμα 731



Στις αρχές Μαρτίου 1941, ο ίδιος ο Μπενίτο Μουσολίνι έφτασε στην Αλβανία για να παρακολουθήσει από κοντά τις επιχειρήσεις. Κύριος στόχος, η διάσπαση του μετώπου σε μια γραμμή έξι χιλιομέτρων, από την Γκλάβα στο Μπούμπεσι. Την επιχείρηση είχε αναλάβει το όγδοο ιταλικό σώμα στρατού, που έριξε στη μάχη τέσσερις μεραρχίες και δυο τάγματα μελανοχιτώνων, κρατώντας άλλες δύο σε εφεδρεία. Απέναντι τους, η πρώτη ελληνική μεραρχία που πολεμούσε συνεχώς από την αρχή της εκστρατείας. Η πολυδιαφημισμένη «Εαρινή Επίθεση» των Ιταλών ξέσπασε στις 9 του Μάρτη του 1941 σε όλη τη γραμμή του μετώπου. Στις 26 του Μάρτη ο απολογισμός ήταν τραγικό. Δώδεκα ιταλικές μεραρχίες με άφθονα εφόδια είχαν ριχτεί σε έξι καταπονημένες ελληνικές και δεν πήραν ούτε σπιθαμή εδάφους.



Η τιτανομαχία του Υψώματος 731
 
    - Γράφει ο Δημήτρης Κωνσταντάρας- Σταθαράς:

  «Ελέγαμε: ένα Μαραθώνα ακόμα! Ελέγαμε: μια Σαλαμίνα ακόμα! Ελέγαμε: ακόμα ένα Εικοσιένα! Και ήρτες τέλος Συ Μητέρα-Μέρα…» 
  Το ηρωικό έπος του 1940-41 τα έχει όλα, όσα διασαλπίζει με τη στεντόρεια φωνή του ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός. Από τα βαθιά χαράματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 μέχρι τον Απρίλιο του 1941 διαδραματίστηκαν επικά γεγονότα, που προκαλούν τη συγκίνηση και το θαυμασμό μας. Εμείς οι νεότεροι τα διαβάζουμε στην Ιστορία. Η προηγούμενη όμως γενιά τα έζησε ενεργά και τα έγραψε με ιδρώτα και αίμα πάνω στα βουνά της Βορείου Ηπείρου και της Αλβανίας. Το 731 αναδείχθηκε και Μαραθώνας και Σαλαμίνα και Εικοσιένα!» (ΑΡΧΕΙΟ Δ.Γ. ΚΑΣΛΑΣ, «ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940-41 - Ο τιτάνιος αγώνας στο ύψωμα 731 μέσα από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά», 15-2-2008.)


  - Η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών γράφει:  

   «Επί 7 ημέρες, ως τις 15 Μαρτίου η μεραρχία δοκιμάστηκε σκληρά, αλλά απέκρουσε τα κύματα των επιτιθέμενων αντιπάλων. Οι επιθέσεις και αντεπιθέσεις άρχιζαν με πυκνό κανονιοβολισμό που κατέσκαβε τα υψώματα, για να καταλήξουν σε συμπλοκές, όπου το λόγο είχαν η χειροβομβίδα και η λόγχη. Το ύψωμα 731, μεταξύ Αώου και Άψου, έμεινε θρυλικό. Ως τις 19 Μαρτίου, μετά από σχετική τριήμερη ανάπαυλα, οι Ιταλοί εξαπέλυσαν κατά του υψώματος 731 όχι λιγότερες από 18 επιθέσεις. Το «731», όπως έμεινε γνωστό στην πολεμική ιστορία και των δύο αντιπάλων, υπήρξε ίσως ένα από τα πιο αιματοβαμμένα υψώματα ολόκληρου του παγκοσμίου πολέμου». (ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1978, τόμος ΙΕ, σελ.441-442). 

    - Ο λογοτέχνης και ακαδημαϊκός Άγγελος Τερζάκης, πολεμιστής του 1940, γράφει: 

   «Ξημερώνει η 10 Μαρτίου 1941 ,ημέρα Δευτέρα, και το πυροβολικό του Καβαλλέρο ξαναρχίζει. Ξαναρχίζει από την Τρεμπεσίνα, με πείσμα διπλό, γιατί η πρώτη μέρα χάθηκε κι αυτό είναι άσχημο για μιαν επίθεση, που πρέπει να το πετύχει στις πρώτες ώρες της.
   Το κανονίδι τώρα απλώνεται ανατολικά, στο 731. Είναι τέτοιο που μόνο με τους θρυλικούς βομβαρδισμούς του Βερντέν, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορεί να παραβληθεί. Τ' ακούει και ζαρώνει περίτρομη η ψυχή του ανθρώπου. Τα ελληνικά πυρά της έκοψαν την ορμή, ως που το μεσημέρι οι Ιταλοί ενισχυμένοι με νέες δυνάμεις, ξανάρχισαν, όμως, το πεζικό κατόρθωσε με μόνα τα δικά του να σπάσει το πρώτο κύμα του εχθρού. Στις 6 τ' απόγεμα οι Ιταλοί άνοιγαν μεγάλη φωτιά κατά του 731. Χύμηξαν ύστερα με ταυτόχρονη προσπάθεια να το υπερκεράσουν από τη δημοσιά, ενώ έπιαναν και να βομβαρδίζουν την Τρεμπεσίνα. Είταν η έβδομη επίθεσή τους για το 731. Το ύψωμα έμπαινε πια, ζωσμένο με φλόγες στο θρύλο» (Άγγελος Τερζάκης, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ 1940-1941, Αθήναι 1964, σελ.177-178). 



 - Ο Διοικητής του ΙΙ (2ου) Τάγματος του 5ου Συντάγματος Τρικάλων, Ταγματάρχης (τότε) Δημητρίος Κασλάς , που με τους στρατιώτες του υπερασπίστηκε το ύψωμα 731 γράφει στο προσωπικό του ημερολόγιο :

Τχης (ΠΖ) Δημήτριος Κασλᾶς, διοικητὴς τοῦ II/5 Τάγματος κατὰ τὴν μάχη τοῦ Ὑψώματος 731 (9-10 Μαρτίου 1941)

«(Ημέρα πρώτη: Κυριακή 9η Μαρτίου 1941, «έναρξις της επιθέσεως»)
 
(Πρωινές ώρες): Την 06:30 ώραν ήρξατο τρομακτικόν και καταιγιστικόν πυρ του εχθρικού Πυροβολικού και όλμων. Η πρώτη ομοβροντία μιας βαρέως Πυροβολαρχίας ερρίφθη ακριβώς την 06:30 ώραν επί του υψώματος 731, όπου ο Σταθμός Διοικήσεώς μου ήτο το σύνθημα της ενάρξεως της βολής.
Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται με αυξάνουσαν έντασιν. Σμήνη αεροπλάνων ρίπτουν συνεχώς τα φορτία των επί των υψωμάτων 731 και 717. Το ύψωμα 731, όπου το Τάγμα μου, σείεται συνεχώς, σκόνη, φωτιά και καπνός, η ατμόσφαιρα είναι βαρειά, δύσκολα αναπνέει κανείς από τα αέρια των εκρήξεων, κόλασις πυρός, μας περιβάλλαν καπνοί και αι φλόγες, δεν ημπορούμε να διακρίνουμε τι γίνεται εις απόστασιν 10 μέτρων. Το ύψωμα 731 ήτο δασωμένον με δέντρα ύψους 4-5 μέτρων, εντός διώρου έμεινε γυμνόν. Τα συρματοπλέγματά μας κατεστράφησαν, τα χαρακώματα ισοπεδώθηκαν, οι στρατιώται καλύπτονται εις τας οπάς των οβίδων και αγωνίζονται απεγνωσμένα να επανορθώσουν τας ζημίας, ιδίως να προστατεύσουν τα πολυβόλα και οπλοπολυβόλα από την καταστροφήν, από τις πέτρες και χώματα που εγείροντο από τας εκρήξεις. Τα υπάρχοντα επί του υψώματος 731 δύο πυροβόλα των 6,5 και αντιαρματικός ουλαμός των 37 κατεστράφησαν ολοτελώς.
Περί την 07:30 ώραν κατόρθωσα να επικοινωνήσω τηλεγραφικώς δια λίγα λεπτά με τον Συνταγματάρχην Κετσέαν, επίσης μετά του Διοικητού του Συγκροτήματος Συνταγματάρχου Γεωργούλα Ν., οι οποίοι αγωνιούσαν να πληροφορηθούν την κατάστασίν μας. Με ερώτησαν εάν οι άνδρες του Τάγματος κρατούν τας θέσεις των, τους απάντησα ότι οι Λόχοι ευρίσκονται εις τας θέσεις των. Μου διεβίβασεν την εξής Διαταγήν γραπτήν: «Επί των θέσεών σας θ' αμυνθήτε μέχρις εσχάτων, Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων.».
...Του απήντησα: οτιδήποτε και αν συμβή δεν θα εγκαταλείψωμεν το 731 και έχω πεποίθησιν ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί.
Περί την 8ην ώραν το Πυροβολικόν του εχθρού ήρχισε να επιμηκύνη την βολήν του εις τα μετόπισθεν του Τάγματος και την 08:30 έπαυσεν την βολήν του επί των υψωμάτων 731 και 717. ΄Ητο φανερόν πλέον ότι θα ήρχιζεν η επίθεσις των Ιταλών. Διέταξα τους Λόχους να ετοιμάσουν τα αυτόματα και να μη βάλουν από μεγάλας αποστάσεις, παρά μόνον όταν οι Ιταλοί θα έφθαναν εις ωρισμένα σημεία του εδάφους που υπεδείχθησαν επί τόπου εις απόστασιν περίπου 200 μέτρων.
Περί την 09:30 ώραν οι Ιταλοί χρησιμοποιούντες τας δεξιά του 5ου Λόχου βαθείας γραμμάς πλησιάζουν επικινδύνως και προσεγγίζουν τα κατεστραμμένα συρματοπλέγματα. Αρχίζει πλέον ο αγών διά της χειροβομβίδος. Οι Ιταλοί δοκιμάζουν με τρόμον και φωνάς τα καταστρεπτικά αποτελέσματα των αμυντικών μας χειροβομβίδων.
(Μεσημέρι): Την μεσημβρίαν προσπαθούν οι Ιταλοί να επαναλάβουν την επίθεσίν των, αλλά ευθύς ως αναπτύσσονται καθηλούνται και διασκορπίζονται από το Πυροβολικό και τα Πολυβόλα μας.
(Απόγευμα): Το απόγευμα και ενώ μέχρι της στιγμής εκείνης τα εχθρικά πυρά είχον αραιωθή, εκσπά και νέα επίθεσις μετά σφοδρού βομβαρδισμού, εφ' ολοκλήρου του τομέως της Ι Μεραρχίας και ανασκάπτεται πάλιν το έδαφος από το πυροβολικόν και τας βόμβας αεροπλάνων. Οι στρατιώται περιμένουν να πλησιάσουν τα εχθρικά τμήματα πεζικού, τα παραλαμβάνουν με τα αυτόματα και τα αποδεκατίζουν με επιτυχείς ριπές και όταν ο εχθρός χρησιμοποιή τας βαθείας γραμμάς και προσεγγίζει τα χαρακώματα, επιτίθενται διά της χειροβομβίδος και της λόγχης.
Οι Ιταλοί όμως δεν παραιτούνται. Δοκιμάζουν διά μία ακόμα φοράν, προτού νυκτώση, να διασπάσουν τας γραμμάς μας επί του υψώματος 731.Και η προσπάθεια αυτή αποκρούεται σε σοβαροτάτας απωλείας.
(Βράδυ): Η νύκτα μας βρίσκει όλους εξηντλημένους σωματικώς. Είμεθα όλη την ημέραν νηστικοί. Εν τούτοις κανείς δεν θέλει να φάγη. Έχουμε άφθονο κονιάκ. Οι Λόχοι δεν ζητούν ψωμί αλλά χειροβομβίδας αμυντικάς και σκαπανικά εργαλεία. Καθ' όλην την νύκτα οι ημιονηγοί του Τάγματος, οι αφανείς αυτοί ήρωες επηγαινοερχόνταν εις τον σταθμόν εφοδιασμού διά να μας φέρουν εκατοντάδας φορτίων χειροβομβίδων, πυρομαχικών και λοιπών εφοδίων. 

(Ημέρα δεύτερη: Δευτέρα 10 Μαρτίου 1941).
(Πρωινές ώρες): «Την 7ην πρωινήν ήρχισε πάλιν το ιταλικόν πυροβολικόν. Εις τας 9 ώρα αρχίζει η Ιταλική επίθεσις. Αυτήν την ημέραν κατευθύνεται προς το αριστερόν μας διά να υπερφαλαγγίσουν το 731 εκ του αριστερού. Οι Ιταλοί κινούνται με μυρίας προφυλάξεις, τους καταλαμβάνει πρώτον το Πυροβολικόν μας και τους αποδεκατίζει. Το Πυροβολικόν των Ιταλών προσπαθεί να υποστηρίζει την κινουμένην φάλαγγα. Οι Ιταλοί προχωρούν κατά διαδοχικά κύματα με προφανή σκοπόν να καταλάβουν οπωσδήποτε το 731, χωρίς να λαμβάνουν υπ' όψιν τας απωλείας των. Οι Ιταλοί φθάνουν εις απόστασιν από 50-100 μ. από την γραμμήν αντιστάσεως. Διά να εξαπατήσουν τους στρατιώτας μας υψώνουν λευκά μανδίλια, προς στιγμήν υπέθεσαν ότι επρόκειτο να παραδοθούν. Αντελήφθην εκ πρώτης στιγμής ότι επρόκειτο περί απάτης. Επενέβην αμέσως, διέταξα έντασιν των πυρών διά χεροβομβίδων και τοπικήν αντεπίθεσιν. Οι Στρατιώται κραυγάζοντες την περίφημον πολεμικήν ιαχήν «αέρα» διά της λόγχης και των χειροβομβίδων αιφνιδιάζουν τους Ιταλούς, οι οποίοι αρχίζουν να τρέχουν προς τα οπίσω, μεταβαλόντες την υποχώρησίν των εις πανικόβλητον φυγήν. Η επίθεσις των συνετρίβη.
(Μεσημέρι): Ολίγον προ της μεσημβρίας διεξάγεται νέα προσπάθεια εις το ίδιο σημείον παρά Ιταλών κατόπιν πάλιν προπαρασκευής διά σφοδρού βομβαρδισμού και η επίθεσις αύτη συνετρίβη προ του ακαμάτου ηρωισμού των Λόχων, διά της λόγχης, μέχρι την 12:30 ώραν τρέπομεν εις νέαν άτακτον φυγήν τους Ιταλούς.
(Απόγευμα): ... Εις τας 06:30 αρχίζει βομβαρδισμός επί των υψωμάτων 731 και 717 και μετ' ολίγον νέα επίθεσις των Ιταλών και κατά των δύο πλευρών του υψώματος 731, δηλαδή εναντίον και των δύο Λόχων μου. Και η επίθεσις αυτή απεκρούσθη με βαρυτάτας απωλείας διά τον εχθρόν.
(Βράδυ): Προς το εσπέρας νομίζουν ότι θα κλονίσουν το ηθικόν των στρατιωτών μας, ρίπτουν δι' αεροπλάνων χιλιάδας προκηρύξεις, καλούν τους στρατιώτας μας να ρίψουν τα όπλα και να σπεύσουν να παραδοθούν. Αι προκηρύξεις αυταί μόνον γέλωτας προσέφερον εις τους ηρωικούς οπλίτας.
Και η δευτέρα ημέρα της επιθέσεως έκλεισε με την απόλυτον διατήρησιν των θέσεών μας επί του υψώματος 731, καθώς επίσης και το δεξιά μου ΙΙΙ Τάγμα επί του υψώματος 717.»
Η «Εαρινή Επίθεση» των Ιταλών απέτυχε. Ο Μουσολίνι έφυγε ταπεινωμένος. Το ύψωμα 731 έγινε δόξα και το όνομά του γράφτηκε στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη: «731».
 

 - Λέει ο ο Γιάννης Κασλάς, γιος τουΤαγματάρχη Δημήτριου Κασλά

   "..... Ο πατέρας μου, ήταν από τους λίγους που γύρισαν από το ύψωμα 731.
Οσο ζούσε όμως, δεν έλεγε τίποτε για την δράση του, γιατί είχε απογοητευθεί. Μετά από όλες τις ταλαιπωρίες που πέρασε πολεμώντας στην Μικρά Ασία, απ όπου γύρισε τυφλός από τις κακουχίες, κατόπιν στο Αλβανικό και αργότερα στην Εθνική Αντίσταση όπου ήταν
Διοικητής στο 52 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ στο Λιανοκλάδι, όταν τελείωσε η αντίσταση, τον έστειλαν εξορία Κι ήταν πάρα πολύ στεναχωρημένος, γιατί δεν του αναγνώρισαν τίποτα.  "


  - Ο Δημήτριος Κασλάς, μετά την απελευθέρωση οδηγήθηκε στην οδό της εξορίας, αντί να του αποδοθούν οι δέουσες τιμές, “έφυγε” στις 22 Φεβρουαρίου του 1966, από καρδιακό επεισόδιο.Προήχθη μετά θάνατον, τιμής ένεκεν, σε ταξίαρχο, ενώ του έχουν απονεμηθεί
Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, Πολεμικός Σταυρός Γ’ Τάξεως, Αργυρούς Σταυρός του Β’ Τάγματος, Μετάλλειον στρατιωτικής αξίας Δ’ τάξεως.
Πηγές:
+ ΑΡΧΕΙΟ Δ.Γ. ΚΑΣΛΑΣ, «ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940-41 - Ο τιτάνιος αγώνας στο ύψωμα 731 μέσα από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά», 15-2-2008.
+ Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων, Οδοιπορικό στο Ύψωμα 731, 17-3-2008.
+ asxetos.gr, «Το Ύψωμα 731 (Οι άγνωστες Θερμοπύλες του 1940)», 28-10-2008.


  - Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου ο ηρωισμός των εφεδρειών, έγειρε την πλάστιγγα προς την ελληνική μεριά. Στον αγώνα της Πίνδου, ουκ ολίγοι έφεδροι αξιωματικοί διοίκησαν επιτυχώς τα τμήματά τους. Στο Ύψωμα 731 χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του 29χρονου εφοριακού από την Θεσσαλονίκη,  Έφεδρου Λοχαγού (ΠΖ) Ευριπίδη Χρυσάφη, διοικητή του 9ου Λόχου του 19ου Συντάγματος της 1ης Μεραρχίας του β' Σώματος Στρατού.


" Το κακό ξεκίνησε στις εξήμισι το πρωί, 9 Μαρτίου, όταν πενήντα ιταλικές οβίδες έπεσαν μαζεμένες πάνω στις γυμνές καστανιές. Εκατό χιλιάδες βλήματα σε όλο το μέτωπο. Ήταν η αρχή. Δεκαεπτά ημέρες αργότερα, στις 26 Μαρτίου, ο έφεδρος Ευριπίδης Χρυσάφης ζητούσε να αντικατασταθεί. "



  - Το Γενικό Επιτελείο Στρατού και  η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού ( ΓΕΣ/ΔΙΣ) στην έκδοση «ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1940-41» σελ. 143-144 αναφέρει :

    "... Εις τον ορισθέντα ως αντιπρόσωπον διὰ την υπογραφήν του πρωτοκόλλου εκεχειρίας Διοικητήν του Ι/67 Τάγματος, εδόθη η ευκαιρία να διατρέξη το προ του 731 έδαφος μέχρι του προς Δυσμάς υψ. 717, μήκους 500 περίπου μέτρων και να αντιληφθή ιδίοις όμμασι την τρομακτικήν φθοράν ην είχον υποστή οι Ιταλοί κατά τας εναντίον του 731 επιθέσεις των.
   Ούτος, εις σχετικήν έκθεσίν του, αναφέρει ότι, καίτοι είχεν ήδη αντικρίσει εικόνας ανθρωποσφαγής εις τα πεδία μαχών εν Μακεδονία και Μικρά Ασία, εν τούτοις το μακάβριον και φρικιαστικόν θέαμα όπερ αντίκρυσεν εις τον μεταξύ του 731 και του 717 χώρον, υπερέβαινε τας δυνατότητας της φαντασίας του.
   Όλη σχεδόν η ορατή κατά μήκος της μεταξύ των δύο υψωμάτων κορυφογραμμής ζώνη, πλάτους 150 περίπου μέτρων, ήτο κεκαλυμμένη διά πτωμάτων, εγκατεσπαρμένων κατά σωρούς, μεταξύ των οποίων, ως διακοσμητικόν συμπλήρωμα, προέβαλον αποκεκομμένα μέλη κατατεμαχισθέντων μαχητών. Η μακάβριος εντύπωσις εκορυφούτο διά της θέας θανασίμου εναγκαλισμού αντιπάλων, εξ ων ουκ ολίγοι από της Ελληνικής πλευράς.
   Ανάλογον εικόνα θα παρουσίαζον ασφαλώς και αι εκατέρωθεν της κορυφογραμμής προς τας χαράδρας Προι Μαθ και Προι Βέλες κατερχόμεναι κλιτείς (2) (Αρχείον ΔΙΣ/Φ.682/Θ/1)
Σημειωτέον ότι, ως αναφέρεται εν τη εκθέσει του 19ου Συντάγματος, όπερ ημύνετο του υψ. 731, ο επί κεφαλής των αποσταλέντων υπό των Ιταλών εις τας Ελληνικάς γραμμάς την πρωίαν της 22ας Μαρτίου κηρύκων στρατιωτικός ιερεύς, υπέστη ισχυρόν ψυχικόν κλονισμόν επί τη θέα της τρομεράς ανθρωποσφαγής.
   Ούτος, καίτοι είχε διαδράμει με δεδεμένους οφθαλμούς το εγγύτερον προς τας Ελληνικάς γραμμάς έδαφος, ένθα η πυκνότης των πτωμάτων ήτο μεγαλυτέρα, εν τούτοις ευθύς ως ωδηγήθη εις το Σ.Δ.( Σ.Σ. Σταθμός Διοικήσεως)  του ΙΙΙ/19 Τάγματος και τω αφηρέθη ο επίδεσμος των οφθαλμών, εκάλυψε το πρόσωπόν του δι' αμφοτέρων των χειρών, ψιθυρίζων "terribile" (τρομερόν), κατελήφθη υπό τρομώδους καταστάσεως και απητήθη αρκετή δόσις κονιάκ ίνα συνέλθη και ανακτήση την ηρεμίαν του.
   Η εξαιρετική αυτή φθορά των ενεργησάντων τας εναντίον του υψ. 731 τμημάτων, δικαιολογεί την απόφασιν των Ιταλών όπως ανεγείρουν επί του υψώματος τούτου όπερ απεκάλεσαν «Ιεράν Ζώνην» (1) (Στρατάρχη Cavallero. «DIARIO» 14 Μαρτίου) το γενικόν μνημείον των πεσόντων εν Αλβανία μαχητών των ... "


 - Αφήγηση ενός Ιταλού, έφεδρου ανθυπολοχαγού, που ηγήθηκε πολλές φορές των ανδρών του στις επιθέσεις κατά του 731 :
«Όταν εφορμήσαμε την πρώτη φορά κατά του 731, πίστευα ότι δεν θα συναντούσαμε ούτε έναν Έλληνα ζωντανό πάνω στο ύψωμα.
Τόσο σφοδροί ήταν οι βομβαρδισμοί που προηγήθηκαν. Όμως εκείνοι ήταν εκεί και μας περίμεναν. Συνέχισα να πιστεύω το ίδιο και στις επόμενες επιθέσεις μας, που πάντα εκδηλώνονταν ύστερα από καταιγιστικά πυρά του πυροβολικού και της αεροπορίας μας.
Όμως πάντα μας περίμεναν και μας απέκρουαν. Μετά την τρίτη μέρα των επιθέσεών μας, έπαψα πια να ελπίζω ότι δεν θα συναντούσαμε ζωντανούς τους υπερασπιστές του 731. Και οι στρατιώτες μας έπαψαν κι αυτοί να ελπίζουν πως η αεροπορία και το πυροβολικό μας θα
έκαναν τη δουλειά μας αντί για μας. Αυτό είχε πολύ άσχημο αντίκτυπο στο ηθικό τους, το έβλεπα. Συχνά οι Έλληνες μας περίμεναν όρθιοι μπροστά στα κατεστραμμένα χαρακώματά τους με τις λόγχες περασμένες στα όπλα τους। Συχνά γελούσαν δυνατά και φώναζαν.
Είχαν υπερβεί τον άνθρωπο. Δεν ήταν άνθρωποι πλέον, το πιστεύω αυτό, ήταν θηρία».






  - Την 25η Μαρτίου 1941 (σημαδιακή ημέρα) στο Υψωμα 731 δεν υπήρχαν πια καστανιές να ανθίσουν την άνοιξη που ερχόταν.To τοπίο άλλαξε, τα δένδρα ξεριζώθηκαν και το ανάγλυφο μεταβλήθηκε καθώς μειώθηκε το ύψος της κορυφής κατά πέντε μέτρα .,(731 μέτρα ηταν το αρχικό υψος).
Το αίμα είχε ποτίσει βαθιά τη γη και απο Ελληνες και απο Ιταλούς . Στην πλαγιά του, η ιταλική μεραρχία Πούλιε είχε εξοντωθεί .Τα πτώματα των Ιταλών χρησίμευαν για προπύργιο του ρημαγμένου λόφου.Παρα τις επιθέσεις που εκτόξευσαν οι Ιταλοί εναντίον του 731, αυτό έστεκε σαν βράχος απόρθητος που επάνω στον οποίο θραύονταν όλες οι λυσώδεις ενέργειες του εχθρού।
  Το θέαμα που αντίκριζε κανείς στο χώρο μεταξύ των υψωμάτων 731 και στο διπλανό 717,
ηταν μακάβριο και φρικιαστικό ξεπερνούσε τις δυνατότητες κάθε φαντασίας.
Ο ακριβείς αριθμός Ελληνων πεσόντων μόνο στο 731 δεν είναι γνωστός σίγουρα ήταν πάνω απο 500 και η πλειοψηφία αυτών ήταν απο τα μέρη της Καρδίτσας και των Τρικάλων.
Οι απώλειες των ελληνικών μονάδων που έλαβαν μέρος στον αγώνα για την απόκρουση της εαρινής επιθέσεως, ανήλθαν σε 47 αξιωματικούς και 1.196 οπλίτες νεκρούς, σε 144 αξιωματικούς και 3.872 οπλίτες τραυματίες και σε 42 οπλίτες αγνοουμένους. Οι απώλειες των Ιταλών κατά την ιδία περίοδο εφτασαν τους 11.800 νεκρούς και τραυματίες.
   - Ο Ιωάννης Μυτιληναίος περιγράφει αναλυτικά τις υπόλοιπες μέρες, από τη δεύτερη (10-3-1941) έως και την τελευταία, δέκατη έκτη ( 24-3-1941), όπου οι Ιταλοί παρά τις δύο τελευταίες σκληρές επιθέσεις δεν κατόρθωσαν τελικά, να καταλάβουν το ύψωμα , για να επισημάνει ο Ιωάννης Μυτιληναίος: 

    " Τελικά οι Ιταλοί δεν πέρασαν από το ύψ. 731 και η επίθεσή τους εκφυλίστηκε. Ο αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, αναγνωρίζοντας τον ρόλο της Διοικήσεως και των μαχητών του, σε ειδική για τους αγώνες στο ύψ. 731 διαταγή του, αναφέρει μεταξύ άλλων: 

    "... Η προσπάθεια, την οποίαν καταβάλλει εναντίον σας ο εχθρός, δεν σας εκλόνισε, σας έδωσε μία νέα αφορμή να αποδείξητε, δια πολλοστήν φοράν, τας λαμπράς αρετάς σας και προπαντός την πίστην σας επί το δίκαιον τον αγώνος σας... Η μάχη αυτή, την οποίαν νικηφόρως διεξαγάγατε, σας εκάλυψε με δάφνας δόξης άφθαστου... Ολόκληρος ο Στρατός μας, τον οποίον Σεις τόσο λαμπρά αντιπροσωπεύετε και εις την ιστορίαν του οποίου προσθέσατε νέας ένδοξους σελίδας, σας παρακολουθεί και σας θαυμάζει. Σας απευθύνω τα πλέον θερμά συγχαρητήρια.
                                                                                              Ζήτω ο Ελληνικός Στρατός". 



Πηγή: Το κείμενο της διάλεξης δημοσιεύεται στον τόμο 21ο των "Τρικαλινών", σελίδες: 263-310. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΕΡΕΥΝΑ"


                                                                      Το Σήμερα


To Ύψωμα 731 σήμερα

Ὕψωμα 731. Ὄρυγμα.
  Στο ύψωμα 731 ύψωσαν οι Ιταλοί το γενικό μνημείο των πεσόντων στην Αλβανία μαχητών τους και το ονόμασαν “Ιερή ζώνη”.
Δυστυχώς μόνο τα τελευταία χρόνια και καθώς άλλαξε και το πολιτικό κατεστημένο στην γείτονα χώρα, έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες - οι περισσότερες σε τοπικό επίπεδο- να γίνει συλλογη των οστών των πολεμιστών του 731, σε γειτονικό παρεκλήσι όπου ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος έχει χρηματοδοτήσει . Παρ'ολ'αυτά πολλά από τα κόκκαλα παραμένουν στοιβαγμένα σε κούτες σε διάφορες αποθήκες και παρεκκλήσια.




ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΧΩΡΙΣ ΝΕΚΡΟΥΣ
Στην Κλεισούρα της Βορείου Ηπείρου, εκεί που τον Μάρτιο του 1941 δόθηκαν σφοδρές μάχες ανάμεσα σε Έλληνες και Ιταλούς, κατασκευάστηκε με πρωτοβουλία του αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ.Αναστασίου, οργανωμένο στρατιωτικό νεκροταφείο, προκειμένου να ενταφιαστούν τα οστά όσων Ελλήνων στρατιωτών έχουν εκταφεί απο τα πεδία των μαχών και τα πρόχειρα νεκροταφεία της εποχής του πολέμου.

Αν και οι εργασίες κατασκευής του νεκροταφείου έχουν ολοκληρωθεί εδώ και πέντε σχεδόν χρόνια, οι τάφοι παραμένουν κενοί, αφού η αλβανική πλευρά δεν έχει δώσει το “πράσινο” φως για τον ενταφιασμό των οστών, παρά την υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στις δύο πλευρές, τον Νοέμβριο του 2008.

Αποτέλεσμα τα οστά εκατοντάδων Ελλήνων νεκρών, που έπεσαν στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου πριν από 70 χρόνια, να στοιβάζονται δεξιά και αριστερά, περιμένοντας την ... “αιώνια ανάπαυση”. (Πηγή: "Πρώτο Θέμα" )

Οβίδα που απέμεινε στο 731


  - Την ίδια ώρα, σπασμένη παραμένει η μαρμάρινη πλάκα στο λιτό μνημείο προς τιμήν των Ελλήνων πεσόντων στο ύψωμα 731, στο σημείο που τον Μάρτιο του 1941 δόθηκε η πλέον φονικότερη μάχη του πολέμου, που κατέστρεψαν άγνωστοι πριν από ένα χρόνο, παραμονές της Εθνικής Επετείου της 28ης Οκτωβρίου.

                                             
Πηγές : Το Χαμομηλάκι , Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων, Πρώτο Θέμα, ΑΡΧΕΙΟ Δ.Γ. ΚΑΣΛΑΣ, Άγγελος Τερζάκης, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ 1940-1941, ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ , ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ (ΓΕΣ/ΔΙΣ), Blog του Δημητρίου Κασλά




Ύψωμα 731 - Α' Μέρος




Ύψωμα 731 - Β' Μέρος




Ύψωμα 731








ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΚΛΑΡΙΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΤΑΦΟΥΣ ΤΟΥ '40

8500 Έλληνες στρατιώτες, πεσόντες στις μάχες της αντίστασης κατά των Ιταλών εισβολέων το 1940, κείτονται άταφοι ακόμα στα εδάφη της Βορείου Ηπείρου.

Παρά την μονογραφή από την 21η Νοεμβρίου του 2008, της ελληνοαλβανικής συμφωνίας για τη δημιουργία δύο στρατιωτικών κοιμητηρίων στην Βόρεια Ήπειρο, το αλβανικό κράτος εξακολουθεί να μηχανεύεται εμπόδια στη διευθέτηση αυτού του ιδιαίτερης ανθρωπιστικής και συναισθηματικής σημασίας θέματος για όλο τον ελληνικό λαό.

Στο ίδιο μήκος κυμαίνεται η αντιμετώπιση από πλευράς των αλβανικών αρχών και της διμερής συμφωνίας που υπεγράφη τον Απρίλιο του 2009, κατά την επίσκεψη του τότε έλληνα πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, αναφορικά με τη διευθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και της σχετικής υφαλοκρηπίδας. Ενώ η κύρωση της εν λόγω συμφωνίας από την αλβανική βουλή είχε προγραμματιστεί για τις 19 Οκτωβρίου 2009, μετατέθηκε, άγνωστο γα πότε.

Εντός του ίδιου πλαισίου θα πρέπει να ενταχθεί και η γενικότερη στρατηγική συρρίκνωσης και περιορισμού της ελληνικής εθνικής μειονότητας στη Βόρεια Ήπειρο μέσω της συνεχούς καταπάτησης των μειονοτικών δικαιωμάτων της, κατά παράβαση των σχετικών διεθνών συνθηκών και ιδιαίτερα της Σύμβασης Πλαίσιο για την Προστασίας των Εθνικών Μειονοτήτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Να θυμίσουμε απλά την πολύ πρόσφατη ποινική καταδίκη με καθαίρεση από τα δημαρχιακά καθήκοντα και ποινή φυλάκισης του Βασίλη Μπολάνου, Προέδρου της Πολιτικής Οργάνωσης της Ελληνικής Μειονότητας «ΟΜΟΝΟΙΑ», επειδή θέλησε οι πινακίδες σήμανσης οδών στην περιοχή δικαιοδοσίας του δήμου της Χιμάρας να αναγράφονται και στην ελληνική.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι φαίνονται τα Τίρανα να εμπαίζουν στην κυριολεξία την Αθήνα, προσποιούμενα από τη μία την φίλη γείτονα, όποτε χρειάζονται τη στήριξή της (όπως στις αρχές του έτους, για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ), κι από την άλλη δεν χάνουν ευκαιρία να βάλλουν ευθαίως έναντι των ελληνικών συμφερόντων. Είναι ίσως καιρός η ελληνική κυβέρνηση να επαναπροσδιορίσει τη στάση της απέναντι στην διφορούμενη αυτή αλβανική τακτική.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...